Dil; bir milletin duygu ve düşüncelerini anlattığı, kültürel mirasını geleceğe aktardığı, milleti var eden olmazsa olmaz unsurlardan biridir. Kelimeler kaybolursa, yerinde kullanılmazsa duygular anlatılamaz, anlatılmak istenen de yanlış anlaşılır. Yanlış anlaşılmalar da iletişim sürecini arzu etmediğimiz yerlere götürebilir.
İşte tam da bu noktada son zamanlarda sıkça kullandığımız “dost biriktirmek” ibaresine dikkatlerinizi çekmek isterim kıymetli okurlar. Acaba “dost biriktirdim” demek ne kadar doğru bir ifade tarzıdır? Belki de böyle söyleyerek dostlarımızı kırıyoruzdur, ne dersiniz? Doğrusu dile önem verenlerin zaviyesinden bakılırsa dost için biriktirmek sözcüğü oldukça kırıcı olacaktır. Çünkü biriktirmek kelimesini bizler genellikle nesneler için, mal-mülk, para vs. için kullanıyoruz. Nitekim Türk Dil Kurumu da biriktirmek kelimesini “toplayıp yığmak, yarar sağlamak sebebiyle nesneleri bir araya getirmek” olarak açıklıyor. Binaenaleyh konuya kelimenin anlamı itibarıyla bakacak olursak “dost biriktirmek” şeklindeki bir ifadenin onur kırıcı bir hal aldığını görebiliriz. Elbette bir topluluk içerisinde konuşurken “ ne çok dost biriktirmişim” diyen birisi, dostlarını nesne yerine koymak niyetiyle değil, sevincinin bir göstergesi olarak bu sözü söylemektedir. Lakin işin özünde söylenmek isteneni anlasak bile pek de hoş olmayan bir ifade biçimi ortaya çıkmaktadır. Hele bir de bu ifadenin yabancıların olduğu bir ortamda olduğu gibi tercüme edildiğini düşünecek olursak mahzurunu daha iyi anlamış oluruz. Biriktirilen bir şeyin günü geldiğinde harcanabileceği endişesi de cabası!
Oysa güzel dilimiz Türkçe’de bu husustaki duygumuzu doğru bir biçimde anlatabileceğimiz “dost edinmek” gibi insanı nesne yerine koymayan enfes bir ifade biçimi var. Nitekim “edinme” sözcüğünde “sahiplenme” anlamı vardır. Sahiplenmede süre sınırı, mekân kısıtı yoktur; sahiplenmede biriktirilen bir nesnenin vakti geldiğinde harcanması gibi bir durum yoktur, sahiplenmede kazanma ya da kaybetme gibi bir durum vardır. Filhakîka insan, bir kişinin dostluğunu kazanır veya da kaybeder. Sanırım bu nedenle “dost biriktirdim” diyen birisi hiçbir zaman “dostumu harcadım” demiyor. O halde yarınlarımıza güzel bir dil mirası bırakmak için gelin hep beraber “dost edinmek” ibaresini kaidesine oturtalım ki, kelimeler doğru olsun, anlaşılması gerekenler de doğru anlaşılsın.
Esen kalın…
Veri politikasındaki amaçlarla sınırlı ve mevzuata uygun şekilde çerez konumlandırmaktayız. Detaylar için veri politikamızı inceleyebilirsiniz.
