Bir Gönül İnsanı Fethi Gemuhluoğlu

Dost, yaralı bir kalbe ilaç, umutlu bir ruha vitamindir. Bir İstanbul beyefendisi olan, merhum Fethi Gemuhluoğlu’nun "Dostluk Üzerine" eserini bir çoğumuz biliriz. Belki bir çoğumuz bu kitabı okuyarak bir döneme adını yazdıran mücadele adamı Fethi Gemuhluoğlu'nu tanıma fırsatı yakalamış olabilir. Milyonlarca insanı etkileyen adeta bir menifesto niteliğindeki bu eseri birkaç kez okuma imkânım oldu. Son okuyuşum üzerine sizlere Fethi abiyi kalemimin el verdiği ölçüde tanıtmak istedim. 

Malatya’nın eski adı Daskuza şimdiki adı Arapgir olan ilçesinden İstanbul’a göçen Türkmen bir aileye mensup olan Fethi Fethi Gemuhluoğlu 1922 yılının Ekim ayında İstanbul’da dünyaya gelmiştir. Çocukluğu son Osmanlı aydınlarının gölgesinde, İstanbul’un Erenköy ve Göztepe semtlerinde geçen Fethi Gemuhluoğlu ilk ve orta eğitimini çocukluğunun geçtiği semtte, lise eğitimini ise Haydarpaşa Lisesi’nde okumuş, Haydarpaşa Lisesi'nden sonra yüksek öğrenimini İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde tamamlamıştır. 

Sevenleri ve okuyucuları tarafından "gönül adamı" olarak tanımlanan Fethi Gemuhluoğlu’nun kendini yetiştirmesi, geniş tarih bilgisi, edebiyat ve tasavvufla olan münasebetinde, ailesinin ve çevresinin çok büyük tesiri olmuştur. Büyük bir nezaket sahibi olan Fethi Gemuhluoğlu, bu nezaketine rağmen dava adamlığı konusunda ise tavizsizdi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okuduğu dönemlerde öğrenci faaliyetleri konusunda oldukça aktif roller üstlenerek bir dava adamı olduğunu o dönemlerde göstermiştir. O dönemlerde tek parti iktidarının Halkevleri eksenli organizasyonlarına tepki göstermiş onlara alternatif olarak öğrenci yurtları ve kahvehanelerde topladığı insanlara bir dava şuuru ve bilinci aşılama doğrultusunda programlar yapmaya çalışmıştır.  

Yaşadığı döneme "gönül ve iyilik adamı" olarak damgasını vuran Fethi Gemuhluoğlu, 1950-1955 yılları arasında İstanbul'da çeşitli okullarda Türk Dili ve Edebiyatı öğretmenliği, 1955-1963 yılları arasında Spor ve Sergi Sarayı Müdürlüğü ve 1965-1966 yıllarında ise Millî Eğitim Bakanlığı'nda Özel Kalem Müdürü olarak görev yapmıştır. Çok sayıda vakıf, dernek ve hayır kurumunun kuruluşlarında ve yönetimlerinde çeşitli görevler almış, kurucuları arasında bulunduğu Türk Petrol Vakfı’nın 8 yıl boyunca genel sekreterliğini yürütmüştür. 

22 Kasım 1975 tarihinde katıldığı bir toplantıda yaptığı “dostluk” kavramı ile ilgili konuşması daha sonra Arapgir Postası’nda çıkmış olan makale ve yazıları da ilave edilerek günümüze kadar ulaşmış ve adeta onunla özdeşleşmiş “Dostluk Üzerine” isimli kitabını yayınlayarak yayın dünyasına kazandırmıştır. Adeta bir manifesto niteliğindeki bu eseri belki de en çok okunan kitaplar listesinde yer almaktadır.  Onun hayatında tasavvufun etkisi çok büyük olmuştur. Halvetiyye tarikatının Şabaniyye koluna mensup olan Fethi Gemuhluoğlu, 5 Ekim 1977'de kalp krizi sebebiyle İstanbul’da vefat etmiş ve cenazesi Sahrayıcedid Mezarlığı'nda toprağa verilmiştir.

Engin bir İslam kültürü ile kendini donatan Fethi Gemuhluoğlu, gençlerle doğrudan temas kurmuş, Anadolu'dan üniversite için İstanbul'a gelen gençleri yetiştirme görevini kendisine bir vazife addetmiştir.

Zarif İstanbul Türkçesiyle konuşan Fethi Gemuhluoğlu'nun sahip olduğu sağlam karakteri, toplumu bütün olarak ele alan bütünleştirici tutumu ve herkese sevgiyle yaklaşımından dolayı etrafında aydın bir çevre, entellektüel, bilim ve fikir sevdalısı olan, okuyan ve düşünen bir ilim halkası oluşturmayı başarmıştır.

Çeşitli gazete ve dergilerde yazılar kaleme alan ve yazılarında hayatın içinden seçtiği konulara yer veren Fethi Gemuhluoğlu makalelerinde, büyük şehirlere göçün gelecekte doğuracağı tehlikeleri, Macar hürriyet savaşçılarını, mazlum ve masum milletlerin bağımsızlığını, Arapgir Postası'nda dış politika üzerine olan yazılarında, özellikle Afrika'nın önemini, İslam ülkelerinin birbirine yakınlaşmasının önemini ve Müslümanların birbirlerini tenkit etmesinin yanlışlığını incelikle işlemiştir.

Sanattan siyasete, ahlaktan eğitim ve tarihi meselelere kadar hemen her konuda yazılar yazan Fethi Gemuhluoğlu "Sevgi" ve "Dostluk" kavramlarına büyük önem vermiştir. İnsanın iyi tarafını öne çıkarmanın ancak sevgi ve dostlukla mümkün olacağını her fırsatta dile getirmeyi kendine şiar edinmiştir. 

Yazımı usta edebiyatçı ve gönül insanı Fethi Gemuhluoğlu’nun ardından onu anlatmaya çalışılan ifadelere yer vererek tamamlamak istiyorum. 

Nuri Pakdil “İnsanın elinden tutuyor, adeta çağa çıkartarak yürüyüşe alıştırıyordu. İnsan; arttığını, çoğaldığını duyumsuyordu O’nun yanında.”

Cahit Zarifoğlu “Tek başına adeta bir okuldu.”

İsmet Özel “Bize kendi kuşağı içinde en sağlam çizgiyi aktarabilenlerden biriydi.”

Ahmet Kabaklı “Görünen hizmetlerin değil, görünmeyen himmetlerin adamı idi.”

M. Akif İnan “Kelamın en zarifini, edebin en kâmilini, siyasetin en ferasetlisini, edebiyatın en muhtevalısının onun aziz varlığında erimiş bulurduk. O, bir uygarlığın temsilcisiydi.”

Rasim Özdenören “Onun sohbetlerinde hem fikirlerle donanır hem ermiş bir adam halini yaşar, hem dava bilincinizin keskinleştiğini hissederdiniz.”

Cahit Tanyol “Onun kitabında sağ-sol, inkılâp-irtica diye kavramlar yoktu. O, bu kutuplaşmanın üzerinde insanlara bakmasını bilirdi.” 

Mustafa Miyasoğlu “Fethi ağabeyin iki hasleti: Vefâ ve bağlılık. Şuur ve iman.”

İfadeleriyle bizlere dostluğun sembolü olan Fethi ağabeyimizi anlatmaya gayret etmişler. Onu tanımak ve anlamak için “Dostluk Üzerine” isimli kitabı satır satır anlayarak okumak lazım. İnsanın gönlünde iz bırakan Fethi Gemuhluoğlu ağabeyimizi rahmet ve minnetle yad ediyorum.